monitorowanie leczenia cukrzycy

Monitorowanie skuteczności wyrównania metabolicznego u chorych na cukrzyce obejmuje oznaczenia: glikemii, odsetka HbA1c , stężenia lipidów osocza, wartości ciśnienia tętniczego krwi, a także parametrów określających czynność nerek.
Zalecane wartości docelowe parametrów określających stopień wyrównania metabolicznego u chorych na cukrzycę (dorosłych, z wyjątkiem kobiet w ciąży)

ParametrWartość pożądana
stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej
średnia glikemia przed posiłkami
średnia glikemia wieczorna

90-130 mg/dl (4,9-7,2 mmol/l)
110-150 mg/dl (6,1-8,3 mmol/l)
stężenie glukozy we krwi włośniczkowej
średnia glikemia przed posiłkami
średnia glikemia wieczorna

80-120 mg/dl (4,4-6,6 mmol/l)
100-140 mg/dl (5,5-7,7 mmol/l)
HbA1c<7%
ciśnienie tętnicze krwi<130/80 mm Hg
Lipidogram
stężenie cholesterolu LDL
stężenie cholesterolu HDL

stężenie triglicerydów

<100 mg/dl (2,6 mmol/l)
mężczyźni: >45 mg/dl (1,15 mmol/l)
kobiety: >55 mg/dl (1,4 mmol/l)
<150 mg/dl (1,7 mmol/l)

monitorowanie leczenia – profil glikemii

U chorych leczonych insuliną, w ocenie skuteczności terapii przydatne jest przeprowadzanie (często samodzielne przez chorego) tzw. profilu glikemii, czyli oznaczeń glukozy we krwi o określonych porach. Obecnie przyjmuje się, że najbardziej użyteczny jest profil 7-punktowy, w którym próbki pobiera się przed i 90 minut po każdym głównym posiłku (śniadanie, obiad, kolacja) oraz tuż przed snem. Niekiedy konieczne jest oznaczenie o 3.00 w nocy.

monitorowanie leczenia – hemoglobina glikowana (HbA1c)

W stanach fizjologicznych hemoglobina glikowana stanowi mniej niż 6% całkowitego stężenia hemoglobiny we krwi. Badanie odsetka HbA1c u chorych na cukrzycę pozwala określać średnią glikemię w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Dlatego dla oceny, czy u chorego uzyskano i utrzymano pożądane wyrównanie metaboliczne, oznaczenia trzeba wykonywać co 3 miesiące. Udowodniono, że zmniejszenie odsetka HbA1c wiąże się ze zmniejszeniem częstości występowania późnych powikłań cukrzycy typu mikoangiopatii i neuropatii.

monitorowanie leczenia – pomiary stężenia glukozy we krwi

Do oznaczania glukozy we krwi wykorzystuje się metody reduktometryczne (metoda Somogyiego i Nelsona, zautomatyzowane metody z żelazicyjankiem i związkami miedzi), metodę z o-toluidyną oraz metody enzymatyczne. Urządzenia oparte na elektrodach z immobilizowaną oksydazą glukozową pozwalają bardzo dokładnie i szybko (1-2 minuty) zmierzyć stężenie glukozy. Dzięki testom paskowym z oksydazą glukozy przyłóżkowe oznaczanie glukozy we krwi stało się bardzo popularne, ale nadal pozostaje bardzo kosztowne. Pacjenci mogą z łatwością samodzielnie pobierać małe próbki krwi i oznaczać w nich glukozę, używając testów paskowych z reakcją barwną ocenianą wzrokowo lub za pomocą glukometru, co jest obecnie szeroko praktykowane.

monitorowanie leczenia – pomiary stężenia glukozy w moczu

Oznaczenia glukozy w moczu mają ograniczoną wartość, ponieważ istnieją duże wahania stężenia glukozy w moczu przy danym poziomie glikemii. Do oznaczeń stosuje się ilościowy roztwór Benedicta, tabletki z sodą kaustyczną i siarczanem miedzi wywołujące wrzenie badanego roztworu oraz wygodniejsze, ale droższe półilościowe enzymatyczne testy paskowe.

monitorowanie leczenia – inne pomiary przydatne w monitorowaniu chorego na cukrzycę

  • oznaczanie ciał ketonowych w moczu i we krwi
  • oznaczanie mikroalbuminurii