monitorowanie leczenia cukrzycy
Monitorowanie skuteczności wyrównania metabolicznego u chorych na cukrzyce obejmuje oznaczenia: glikemii, odsetka HbA1c , stężenia lipidów osocza, wartości ciśnienia tętniczego krwi, a także parametrów określających czynność nerek.
Zalecane wartości docelowe parametrów określających stopień wyrównania metabolicznego u chorych na cukrzycę (dorosłych, z wyjątkiem kobiet w ciąży)
Parametr | Wartość pożądana |
stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej średnia glikemia przed posiłkami średnia glikemia wieczorna | 90-130 mg/dl (4,9-7,2 mmol/l) 110-150 mg/dl (6,1-8,3 mmol/l) |
stężenie glukozy we krwi włośniczkowej średnia glikemia przed posiłkami średnia glikemia wieczorna | 80-120 mg/dl (4,4-6,6 mmol/l) 100-140 mg/dl (5,5-7,7 mmol/l) |
HbA1c | <7% |
ciśnienie tętnicze krwi | <130/80 mm Hg |
Lipidogram stężenie cholesterolu LDL stężenie cholesterolu HDL stężenie triglicerydów | <100 mg/dl (2,6 mmol/l) mężczyźni: >45 mg/dl (1,15 mmol/l) kobiety: >55 mg/dl (1,4 mmol/l) <150 mg/dl (1,7 mmol/l) |
monitorowanie leczenia – profil glikemii
U chorych leczonych insuliną, w ocenie skuteczności terapii przydatne jest przeprowadzanie (często samodzielne przez chorego) tzw. profilu glikemii, czyli oznaczeń glukozy we krwi o określonych porach. Obecnie przyjmuje się, że najbardziej użyteczny jest profil 7-punktowy, w którym próbki pobiera się przed i 90 minut po każdym głównym posiłku (śniadanie, obiad, kolacja) oraz tuż przed snem. Niekiedy konieczne jest oznaczenie o 3.00 w nocy.
monitorowanie leczenia – hemoglobina glikowana (HbA1c)
W stanach fizjologicznych hemoglobina glikowana stanowi mniej niż 6% całkowitego stężenia hemoglobiny we krwi. Badanie odsetka HbA1c u chorych na cukrzycę pozwala określać średnią glikemię w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Dlatego dla oceny, czy u chorego uzyskano i utrzymano pożądane wyrównanie metaboliczne, oznaczenia trzeba wykonywać co 3 miesiące. Udowodniono, że zmniejszenie odsetka HbA1c wiąże się ze zmniejszeniem częstości występowania późnych powikłań cukrzycy typu mikoangiopatii i neuropatii.
monitorowanie leczenia – pomiary stężenia glukozy we krwi
Do oznaczania glukozy we krwi wykorzystuje się metody reduktometryczne (metoda Somogyiego i Nelsona, zautomatyzowane metody z żelazicyjankiem i związkami miedzi), metodę z o-toluidyną oraz metody enzymatyczne. Urządzenia oparte na elektrodach z immobilizowaną oksydazą glukozową pozwalają bardzo dokładnie i szybko (1-2 minuty) zmierzyć stężenie glukozy. Dzięki testom paskowym z oksydazą glukozy przyłóżkowe oznaczanie glukozy we krwi stało się bardzo popularne, ale nadal pozostaje bardzo kosztowne. Pacjenci mogą z łatwością samodzielnie pobierać małe próbki krwi i oznaczać w nich glukozę, używając testów paskowych z reakcją barwną ocenianą wzrokowo lub za pomocą glukometru, co jest obecnie szeroko praktykowane.
monitorowanie leczenia – pomiary stężenia glukozy w moczu
Oznaczenia glukozy w moczu mają ograniczoną wartość, ponieważ istnieją duże wahania stężenia glukozy w moczu przy danym poziomie glikemii. Do oznaczeń stosuje się ilościowy roztwór Benedicta, tabletki z sodą kaustyczną i siarczanem miedzi wywołujące wrzenie badanego roztworu oraz wygodniejsze, ale droższe półilościowe enzymatyczne testy paskowe.
monitorowanie leczenia – inne pomiary przydatne w monitorowaniu chorego na cukrzycę
- oznaczanie ciał ketonowych w moczu i we krwi
- oznaczanie mikroalbuminurii