Jak dochodzi do rozwoju cukrzycy?

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, charakteryzującą się utrzymującym się zwiększeniem stężenia glukozy we krwi, któremu towarzyszą zaburzenia metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek na skutek niedostatecznego wydzielania lub działania insuliny. Przyczyny niedoboru insuliny mogą być różnorakie.

Cukrzyca typu 1

Wynika ze zniszczenia komórek ß wysp trzustkowych, co prowadzi do całkowitego niedoboru insuliny. Typ 1 obejmuje przypadki, w których za zniszczenie komórek ß odpowiedzialny jest proces autoagresji (w organizmie powstają przeciwciała, które niszczą komórki ß wysp trzustkowych) oraz przypadki, w których przyczyny uszkodzenia tych komórek pozostają nieznane (cukrzyca idiopatyczna).

Cukrzyca typu 2

Typ 2 jest najczęstszą postacią cukrzycy. Charakteryzuje się zaburzeniami wydzielania insuliny, zwykle z dużym udziałem niewrażliwości komórek na działanie insuliny (insulinooporności). Dokładne przyczyny rozwoju tych zaburzeń nie są jeszcze poznane. W tej postaci cukrzycy dochodzi do względnego niedoboru insuliny. Większość chorych to osoby otyłe. Ryzyko rozwoju choroby zwiększa się z wiekiem, stopniem otyłości i brakiem aktywności fizycznej. Występuje ona częściej u kobiet z wcześniej rozpoznaną cukrzycą ciężarnych oraz u osób z nadciśnieniem tętniczym lub zaburzeniami lipidowymi we krwi. Często obserwuje się rodzinne występowanie choroby.

Inne specyficzne typy cukrzycy

Przyczyną rozwoju cukrzycy mogą być także:

• genetyczne zaburzenia czynności komórek ß, w wyniku uszkodzenia różnych genów;
• genetyczne zaburzenia prowadzące do niewłaściwego działania insuliny;
• choroby części zewnątrzwydzielniczej trzustki (zapalenie trzustki, uraz, całkowite usunięcie trzustki, rak trzustki, zwłóknienie torbielowate trzustki);
• nadmiar hormonów będących antagonistami insuliny (np. w chorobach takich jak akromegalia, zespół Cushinga, glukagonoma, pheochromocytoma) lub hamującymi wydzielanie insuliny (somatostatinoma, aldosteronoma);
• działanie leków lub związków chemicznych, które mogą zaburzać wydzielanie lub działanie insuliny (pentamidyna, diazoksyd, kwas nikotynowy, glikokortykosteroidy, tiazydy, interferon a);
• zakażenia wirusowe (różyczka wrodzona, wirus Coxsackie typu B, cytomegalii, świnki, adenowirusy).

Cukrzyca ciężarnych

Cukrzyca ciężarnych jest stanem nietolerancji węglowodanów prowadzącym do zwiększonego stężenia glukozy we krwi o różnym nasileniu, który się pojawia lub zostaje po raz pierwszy rozpoznany w czasie ciąży. W czasie ciąży, w wyniku działania hormonów łożyskowych, dla utrzymania prawidłowej tolerancji glukozy, konieczne jest zwiększenie aktywności wydzielniczej komórek ß wysp trzustkowych. U kobiet z ograniczoną możliwością dostosowywania się do nowej sytuacji dochodzi do upośledzenia tolerancji glukozy lub rozwoju cukrzycy.