Menu główne:
Rozpoznanie
Do rozpoznania cukrzycy u osób dorosłych (z wyłączeniem cukrzycy ciężarnych) upoważnia stwierdzenie:
objawów klinicznych cukrzycy (wielomocz, wzmożone pragnienie i niewyjaśniona utrata masy ciała) i przygodnego stężenia glukozy w osoczu ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l); "przygodny" oznacza pomiar glikemii o jakiejkolwiek porze dnia, bez względu na czas, jaki upłynął od ostatniego posiłku;
lub stężenia glukozy w osoczu na czczo (po niespożywaniu kalorii co najmniej przez 8 godzin) ≥ 126 mg/dl/(7,0 mmol/l);
lub stężenia glukozy w osoczu po 2 godzinach ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) w doustnym teście tolerancji glukozy (OGTT).
Jeśli nie stwierdza się jednoznacznej hiperglikemii z cechami ostrego niewyrównania metabolicznego, badanie należy powtórzyć innego dnia.
W ramach wstępnej oceny stanu chorego wykorzystuje się oznaczenia stężenia glukozy i ciał ketonowych we krwi i w moczu. Należy także uwzględnić oznaczenia: stężenia lipidów osocza, wartości ciśnienia tętniczego krwi, parametrów określających czynność nerek (w tym mikroalbuminurię).
rozpoznanie - kryteria rozpoznania
Za prawidłowe stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej na czczo przyjęto wartości mniejsze niż 110 mg/dl (6,1 mmol/l). Wartości większe wiążą się ze stopniowo narastającym ryzykiem rozwoju powikłań mikro- i makroangiopatycznych.
Upośledzona regulacja metabolizmu glukozy (tj. upośledzona tolerancja glukozy - impaired glucose tolerance - IGT i nieprawidłowa glikemia na czczo - impaired fasting glycaemia - IFG) odnosi się do stanu metabolicznego pomiędzy prawidłową homeostazą glukozy i cukrzycą. Przy czym IFG dotyczy zaburzeń regulacji glukozy na czczo, a IGT - poposiłkowej. Osoby, u których stwierdza się IGT lub IFG, mogą znajdować się przez większość czasu w stanie euglikemii, na co wskazuje prawidłowy lub niemal prawidłowy odsetek hemoglobiny glikowanej. U osób z IGT nietolerancję glukozy stwierdza się tylko po doustnym obciążeniu.
Wartości diagnostyczne cukrzycy i innych kategorii hiperglikemii
Stężenie glukozy mmol/l (mg/dl) |
|||
| krew pełna |
osocze krwi żylnej |
||
| żylna |
włośniczkowa |
||
cukrzyca |
≥ 6,1 (≥ 110) |
≥ 6,1 (≥ 110) |
≥ 7,0 (≥ 126) |
upośledzona tolerancja glukozy |
< 6,1 (< 110) |
< 6,1 (< 110) |
< 7,0 (< 126) |
nieprawidłowa glikemia na czczo |
≥ 5,6 (≥ 100) |
≥ 5,6 (≥ 100) |
≥ 6,1 (≥ 110) |
rozpoznanie - doustny test tolerancji glukozy (oral glucose tolerance test - OGTT)
Doustny test tolerancji glukozy (oral glucose tolerance test - OGTT) jest wykorzystywany do ustalania rozpoznania, gdy wartości glikemii nie są jednoznaczne, u kobiet w ciąży oraz w badaniach epidemiologicznych. Test wykonuje się rano u osoby odpowiednio przygotowanej (powinna pozostawać na czczo przez 8-14 godzin; w tym czasie może pić tylko wodę i nie może palić papierosów). Po pobraniu próbki krwi na czczo pacjent powinien wypić w ciągu 5 minut roztwór 75 g glukozy bezwodnej (lub 82,5 g jednowodzianu glukozy) w 250-300 ml wody. Czas liczy się od rozpoczęcia wypijania roztworu. Następną próbkę krwi należy pobrać po 2 godzinach. Interpretacji wyników dokonuje się według tabeli zamieszczonej w kryteriach rozpoznania.